Του Δημήτρη Μιλανου
Για ποιο λόγο όμως καταλήξαμε σε αυτή την συμφωνία, και τελικά είναι προδοτική για τη χώρα ή μια αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη και την ειρήνη στα Βαλκάνια;
Το αρχικό σημείο της επιχειρηματολογίας όσων διαφωνούν, αναφέρεται στο ότι η συμφωνία είναι προϊόν συνδιαλλαγής της Ελληνικης Κυβέρνησης με ξένες δυνάμεις (Γερμανία και Η.Π.Α.). Ο ΣΥΡΙΖΑ (ή η Δημοκρατία εν συνόλο αναλογα με ποιον μιλάτε) πούλησε την Μακεδονια με αντάλλαγμα να τον αφήσουν να μοιράσει τα ψίχουλα που έδωσε τον Δεκέμβρη, να μην κόψει συντάξεις κλπ.
Η ΝΔ προσπαθώντας να κρύψει την βαθιά διαφωνία στο εσωτερικό της για την ονοματολογία, γατζώνεται πάνω σε δύο σημεία της συμφωνίας για να δείξει την αντίθεση της. Μιλάει ότι η συμφωνία παραδίδει στην γείτονο χώρα το δικαίωμα σε Μακεδονική γλώσσα και εθνότητα και ως εκ τουτου διαφέρει από την εθνική γραμμή που ακολουθησε η Ντόρα Μπακογιάννη και ο Κώστας Καραμανλής.
Το ΠΑΣΟΚ επίσης για λόγους αντιπολιτευτικούς ενώ συμφωνεί με την σύνθετη ονομασία διαφωνεί στους παραπάνω όρους.
Ο Λεβέντης απλά ψαρεύει στα ακροδεξιά, μπας και ξαναμπεί ποτέ στην Βουλή, με μια ρητορική μεταξύ Άδωνι και Χ.Α.
Αυτό που με προβληματίζει όμως αρκετά είναι η στάση της Αριστεράς. Με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την ΛΑΕ αλλά και το ΚΚΕ. Η ΛΑΕ μας έχει συνηθίσει με το φλερτ στον πατριωτικό χώρο. Πράγμα που από μόνο του δεν είναι αρνητικό, το αντίθετο. Αλλά όταν η ρητορική γυρνάει σε καθαρά (και λυπάμαι που το λέω) εθνικιστική επιχειρηματολογία τότε δημιουργούνται πολλά ερωτήματα.
Την “πατριωτική γραμμή” του ΚΚΕ την εκφράζει η βουλευτής “αλλά όχι μέλος του κόμματος” Λιάνα Κανέλλη. Η πρόφαση στη διαφωνία των τμημάτων της Αριστεράς για την συμφωνία είναι ότι με την λύση του ονοματολογικού ανοίγει η πόρτα να μπει η Βόρεια Μακεδονία στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Υπάρχει μία Μακεδονία;
Την απάντηση την έδωσε η συνθήκη του Βουκουρεστίου το 1913. Ο γεωγραφικός χώρος που ορίζεται ως Μακεδονία χωρίστηκε στα τέσσερα. Το μεγαλύτερο τμήμα πήγε στην Ελλάδα με Σερβία και Βουλγαρία να χωρίζουν το υπόλοιπο κομμάτι, ενώ ένα μικρό τμήμα δώθηκε και στην Αλβανία. Είναι λοιπόν η Μακεδονία Ελληνική;
Η σωστή απάντηση είναι κατά την γνώμη μου, όσο Ελληνική είναι η Νότια Ιταλια (η οποία σε αντίθεση με τα άλλα τμήματα της Μακεδονίας έχει ακόμα ελληνόφωνο πληθυσμό) και η Δυτική Θράκη. Αυτό σημαίνει ότι ιστορικά πράγματι, για ένα μεγάλο διάστημα ο γεωγραφικός χώρος της Μακεδονίας άνηκε σε Ελληνικά φύλλα και ήταν επηρεασμένο από τον Ελληνικό πολιτισμο. Και η συμφωνία των Πρεσπών το ξεκαθαρίζει. Η ιστορική κληρονομιά των αρχαίων Μακεδόνων θα είναι τμήμα της Ελληνικής Ιστορίας, σε αντίθεση με την μέχρι τώρα παραχάραξη της ιστορίας από την μεριά των γειτόνων.
Για χίλια χρόνια τουλάχιστον η Μακεδονία δεν είναι καθαρά Ελληνική. Μια γρήγορη ματιά τόσο στην εθνογραφία της την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά και στα βυζαντινά χρόνια δείχνει ότι ήταν ένα μωσαϊκό εθνικοτήτων. Βούλγαροι, Σλάβοι, Τούρκοι, Έλληνες, Εβραίοι και Αρβανίτες αλλά και άλλες ομάδες ζουσαν στην Μακεδονική γη.
‘Έχει λοιπον το δικαίωμα να αυτοαποκαλείται Μακεδόνας (Σλάβος-Μακεδόνας. Έλληνας-Μακεδόνας, κλπ) κάποιος που για δεκάδες γενεές η οικογένεια του ζούσε από τον Όλυμπο μέχρι το Μοναστήρι και από τις Πρέσπες μέχρι τον Στρυμόνα;
Σίγουρα έχει μεγαλυτερο δικαίωμα από όσους (και πραγματικά ελπίζω να μην παρθει στραβά αυτο επιχείρημα) ήρθαν με ανταλλαγές πληθυσμών από την Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκαν στην Ελληνική Μακεδονία μετά τον καταστροφικό Ελληνοτουρκικό πόλεμο που έληξε το 1922. Δηλαδή ένας Έλληνας από την Τραπεζούντα, Πόντιος στην καταγωγή, που θα κατέβει σε λίγες μέρες στα νέα συλλαλητήρια, γιατί είναι πιο Μακεδόνας από την Σλάβα Λουντμίλα από την Μπίτολα; Η οικογένεια του μεν ζει 100 χρόνια στη Μακεδονία, η οικογένεια της δε ζει ίσως και 700 χρόνια σε αυτή τη γη.
Και αν και εφόσων πραγματικά όσοι διαφωνούν δεν πιστευουν στην “μακεδονικότητα” των διάφορων κατοίκων της περιοχής, γιατί δεν αντιδρούν αντίστοιχα στη Μακεδονία του Πιρίν, δηλαδή στο βουλγαρικό τμήμα που έχει επίσημα μέσα το όνομα; Ή γιατί οι ίδιοι “Μακεδονομάχοι” δεν μιλάνε για το γεγονός ότι οι Τούρκοι ονομάζουν Θράκη το δικό τους τμήμα και θρακιώτες τους κατοίκους του;
Είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά στο θέμα.
Ας επανέλθουμε όμως στα της συμφωνίας. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η βασική διαφωνία που προβάλλει η ΝΔ και το ΚινΑλ αφορούν την γλώσσα και την Εθνότητα. Η γλώσσα ξεκαθαρίζεται ότι αποτελεί τμήμα των σλαβικών γλωσσών. Όπως άλλωστε ένα βαρύ πολιτικά πρόσωπο της δεξιάς, ο Αβέρωφ το αποδέχεται από το 1959, ενώ σαν κράτος την είχαμε αναγνωρίσει ήδη από το 1977 στη διάσκεψη του ΟΗΕ.
Εδώ αξίζει ένα μικρό σχόλιο για διαφόρους “Μακεδονομάχους” που προσπαθούν να κατατάξουν την γλωσσα των γειτόνων σαν Βουλγαρικό ιδίωμα (που πράγματι είναι επηρεασμένη και από τα βουλγαρικά). Ο Παύλος Μελάς πολέμησε στη Μακεδονία τον Βουλγαρικό Εθνικισμό. Το να χαρίζουν σήμερα οι πολιτικοί απόγονοι του ελαφρά τη καρδία, γλώσσα και καταγωγή αυτού του μικρού κράτους, στην Βουλγαρία, το λες και προδοσία. Ο Παύλος Μελάς πολεμούσε με Σλαβομακεδόνες στο πλευρό του τους Βουλγαρους Κομιτατζήδες.
Στο θέμα της εθνότητας, ή πιο σωστά με βάση την σωστή μετάφραση, ιθαγένειας:
Ιθαγένεια είναι ο νομικός δεσμός του κάθε κράτους με τους πολίτες του. Κάθε κράτος έχει καταρχήν ελεύθερα το δικαίωμα να ορίζει τους πολίτες του. Συνώνυμος του όρου ιθαγένεια στην ελληνική γλώσσα είναι η υπηκοότητα. Επομένως, ο όρος ιθαγένεια ταυτίζεται με το κράτος και μόνο. Είναι ο νομικός δεσμός πολίτη και κράτους, από τον οποίο απορρέουν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Δεν αφορά στο έθνος. Ούτε και θα μπορούσε. Πόσο μάλλον, αφού το έθνος δεν είναι υποκείμενο του διεθνούς δικαίου. Μόνο το κράτος είναι και συνεπώς δεν το αφορά.
Ο όρος ιθαγένεια - υπηκοότητα εννοιολογικά τόσο στην αγγλική όσο και στην γαλλική αποδίδεται με τους όρους αντίστοιχα nationality- citizenship. Και στην αγγλική ο όρος διαφέρει σαφώς από τον όρο ethnicity, ο οποίος αντιστοιχεί στον όρο εθνότητα. Και γαλλικά αντίστοιχα éthnicité (σημαίνει ανήκειν σε εθνοτικό κοινωνικό σύνολο όχι με νομικό δεσμό αλλά πολιτισμικά).
Συνεπώς είναι απολύτως εσφαλμένος ο ισχυρισμός ότι με τη συμφωνία των Πρεσπών αναγνωρίστηκε εθνότητα διότι δήθεν αποδόθηκε ο όρος nationality – citizenship με τον όρο ιθαγένεια αντί του όρου εθνότητα. Ο όρος nationality – citizenship αποδόθηκε στα Ελληνικά με τον όρο ιθαγένεια (υπηκοότητα). Στην προκειμένη, λοιπόν, το «επιχείρημα» των πολέμιων της συμφωνίας των Πρεσπών είναι έωλο.
Το έθνος ορίζεται με στοιχεία κυρίως τη γλώσσα, τη θρησκεία (ομόθρησκο) τις κοινές παραδόσεις, τη κοινή ιστορική καταγωγή (ομόαιμο) και υποδηλώνει το δεσμό με ορισμένη ομάδα ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά. Όχι με το κράτος. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν έντονες διαφωνίες και ως προς τον ίδιο τον ορισμό του έθνους, αφού άλλοι περιλαμβάνουν και το ομόθρησκο, και άλλοι όχι. Σημαντικό είναι ότι το έθνος και το κράτος διαφέρουν και επομένως η ιθαγένεια- υπηκοότητα με την εθνότητα.
Η ιθαγένεια είναι η ιδιότητα, ο νομικός δεσμός με το κράτος, και η εθνότητα είναι ο δεσμός με ένα έθνος. Η διεθνής κοινωνία βασίζεται στα κράτη μετά τη Συνθήκη των Βεστφαλιών. Και όχι στα έθνη. Σε ένα κράτος μπορούν να υπάρχουν πολλά έθνη. Και σε αυτό το πλαίσιο των εθνοτήτων ή μειονοτήτων τίθεται και το θέμα αναγνώρισης εθνοτήτων, δηλαδή εντός του κράτους, και για τη προστασία τους, όχι όμως ταυτισμένο με το κράτος. Όπως επίσης ένα έθνος μπορεί να υπάρχει σε πολλά κράτη.
Το έθνος δεν είναι υποκείμενο του διεθνούς δικαίου. Το τελευταίο ασχολείται μαζί του μόνο σε σχέση με την προστασία των μειονοτήτων. Επίσης στο εσωτερικό δίκαιο η έννοια έθνος χρησιμοποιείται περιορισμένα. Συνδέεται, επίσης, με το δίκαιο της ιθαγένειας (π.χ. στην ελάφρυνση όρων κτήσης ελληνικής ιθαγένειας προκειμένου περί ομογενών).
Είναι ξεκάθαρο πως η επιχειρηματολογία της ΝΔ ενάντια στη συμφωνία δεν είναι τίποτα άλλο από προφάσεις. Άλλωστε η ηγεσία της ΝΔ ξέρει πολύ καλά πως αν δεν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ πολύ πιθανό να έφερνε εκείνη μια αντίστοιχη συμφωνία, και αυτό είναι κάτι που τρέμει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Καθώς η κυβίστηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην ακροδεξια, θα τον έβαζε μπροστά στην πιθανότητα διάσπασης του κόμματος του. Η σημερινή συμφωνία είναι 100% στα πλαίσια της εθνικής γραμμής που ξεκίνησε ο Κ. Μητσοτάκης και συνέχισε η κόρη του μαζί με τον Καραμανλη το 2008. Αλλά η σημερινή μορφή του κόμματος θυμίζει πλέον περισσότερο ένα μίγμα ΛΑΟΣ και ΠΟΛΑΝ παρά τον όποιο “κεντρο”δεξιό χαρακτήρα είχε πριν το 2010.
Ας περάσουμε τώρα στα επιχειρήματα των τμημάτων της αριστεράς που διαφωνούν με την συμφωνία.
Να ξεκαθαρίσω κάτι από την αρχή. Προφανώς η συμφωνία εξυπηρετεί τις μεγάλες δυνάμεις. Δεν διαφωνεί κανεις προς αυτό. Είναι μια κίνηση που θα ενισχείσει την θέση της Δύσης σε μια περιοχή αυξανόμενης εντασης, και αυτό είναι μια αρνητική, προφανώς, εξέλιξη. Όπως θα ήταν το δέσιμο της χώρας αυτής στο Πουτινικό άρμα όπως θα ήθελε το τμημα της Ελληνικής Πουτινικής Αριστεράς.
Άρα λοιπόν, οι Αριστεροι τη στάση πρέπει να πάρουν. Η απάντηση είναι να στηρίξουν την συμφωνία.
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Οι Η.Π.Α. εδώ και δεκαετίες έχουν διμερείς σχέσεις με την Βόρεια Μακεδονία και μάλιστα μέχρι πριν λίγα χρόνια είχαν εκεί την μεγαλύτερη βάση τους στα Βαλκάνια. Η οποία πλέον δεν είναι σε μια άλλη χώρα του ΝΑΤΟ, αλλά μεταφέρθηκε λιγο πιο βόρεια στο Κόσοβο. Ενώ παράλληλα έχουν γίνει δεκάδες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ των δύο χωρών. Δεν έχουν ανάγκη την είσοδο της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ για να την δέσουν λοιπόν στο άρμα τους. Το ίδιο ισχύει και σε μεγάλο βαθμο και με τη Γερμανία και της διμερής σχέσεις με τους γείτονες. Αλλά ακόμα και η Ελληνική αστική τάξη των Μακεδονομάχων δεν δίστασε στο όνομα για να κάνει “επενδύσεις” και να προσπαθήσει να ελέγξει την πίτα της Βόρειας Μακεδονίας.
Το επιχειρημα λοιπόν ότι η άρνηση της συμφωνίας είναι μια προσπάθεια να αποτραπεί η είσοδος της χώρας στο δυτικό άρμα, δεν έχει βάσει. Πιο πολύ σαν δικαιολογία ακούγεται για όσους προσβλέπουν σε “πατριωτικές” ψήφους εν όψει εκλογών. Και δυστυχώς το τελευταίο δένει με την αφήγηση για μη υπαρξη σλαβομακεδονικής μειονότητας στη χώρα που ασπάζονται τμήματα της Αριστεράς.
Η Αριστερά πρέπει να την στηρίξει τη συμφωνία γιατί είναι πρώτα και κύρια μια ιστορικά, γεωγραφικά και εθνολογικά σωστή επιλογή. Η συμφωνία αφαιρεί τους αλυτρωτισμος των εθνικιστών της γείτονος από το Συνταγμα, βάζει τα πλαίσια για ένα μη καθαρά έθνος-κράτος, που βοηθάει έτσι τις μειονότητες και προσπαθεί να σταθεροποιήσει την δομή του. Άλλωστε μια πιθανή κοσοβοποίηση του κρατιδίου είναι ένας μεγάλος κίνδυνος που πρέπει να αποφευχθεί, καθώς τόσο ο Αλβανικός, ο Βουλγαρικός αλλά και ο Ελληνικός μεγαλοϊδεατισμός περιμένουν στην γωνία για να μοιράσουν την πίτα.
Η συμφωνία είναι σωστή γιατί φέρνει πιο κοντά δύο λαούς που δεν έχουν τίποτα να χωρισούν, και βάζει τις βάσεις για κοινούς αγώνες τον αδυνάτων των δύο μερών. Άλλωστε την ιμπεριαλιστική επέκταση στα Βαλκάνια μόνο έτσι μπορούμε να τη σταματήσουμε.
Η συμφωνία, δεν πρέπει να στηριχθεί για να κάνουμε δώρο στον Τσίπρα ή στο ΣΥΡΙΖΑ, ή για να δώσουμε αριστερό άλλοθι στην επέκταση του ΝΑΤΟ. Όπως και το 2015, που το ΟΧΙ το δικό μας δεν ταυτιζόταν με το ΌΧΙ της κυβέρνησης, έτσι και τώρα πρέπει να στηριχθεί η ιστορικά σωστή επιλογή ακόμα και αν αυτοί που τη φέρνουν το κάνουν για τους λάθος λόγους. Η συμφωνία θα είναι μια γροθιά στο στομάχι των εθνικισμών και από τις δύο μεριές των συνόρων, και θα μπορέσει να αποτελέσει την αρχή για μια καλύτερη σχέση μεταξύ των δύο λαών.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου